Kolagen jest białkiem o strukturze trzeciorzędowej w postaci potrójnej helisy, zbudowanej z tropokolagenu. Długość łańcucha wynosi około 300 nm, średnica 1,3 nm, a masa cząsteczkowa 300 kDa. Kolagen jest bogaty w aminokwasy glicynę, hydroksylizynę i hydroksyprolinę. W naszym organizmie istnieje kilkanaście rodzajów kolagenu, ale najważniejsze znaczenie mają I, obecny w skórze i II, obecny w chrząstkach stawowych. I te dwa typy stosuje się w lecznictwie.
Kolagen może być stosowany jako cząsteczka natywna, niezhydrolizowana, i cząsteczka zhydrolizowana do peptydów i aminokwasów. Suplementy kolagenu działając na skórę, lub stosowane w postaci kapsułek w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów, hipotetycznie mają działać na jeden z poniższych sposobów:
1. wbudowując się w chrząstkę lub w skórę - bardzo mało prawdopodobne; 2. nasilając syntezę kolagenu in situ -mało prawdopodobne, chociaż nie całkiem wykluczone; 3. powodując tolerancję immunologiczną na małe dawki autoantygenów - najbardziej prawdopodobny sposób działania. Podany podskórne wywiera działanie miejscowe, wygładzając zmarszczki i powodując tak zwany lifting.
Ogólnie, kolagen nie przenika przez skórę ze względu na zbyt dużą masę cząsteczkową, nie wnika również w pory skóry w okolicy ujścia mieszków włosowych, gruczołów łojowych i gruczołów potowych. Cząsteczka kolagenu jest naładowana ujemnie, jako spolaryzowana nie przenika swobodnie przez kanaliki wyprowadzające dla potu i jonów. Transport potu i wydzielanie skórne odbywa się w sposób aktywny, z udziałem komórek mioepitelialnych. Ponadto, hipotetyczne wnikanie kolagenu w pory skórne może ograniczać się tylko do warstwy rogowej i ziarnistej naskórka, zaś miejscem "działania" kolagenu jest matrix pozakomórkowy w skórze właściwej.
Kolagen podany doustnie w postaci natywnej nie wchłania się ze względu na dużą masę cząsteczkową, ładunek, brak naturalnych białek transportujących dla kolagenu, brak możliwości przenikania przez błony na zasadzie dyfuzji biernej i ułatwionej. Niestrawione cząsteczki natywnego kolagenu docierają do kępek Peyera w jelicie czczym i krętym i tam powodują powstawanie tolerancji autoimmunologicznej na małe dawki autoantygenów podanych doustnie. W ten sposób dochodzi do wyciszenia odpowiedzi immunologicznej oraz migracji komórek, spadku wydzielania czynników prozapalnych i chemotaktycznych. W rezultacie może to prowadzić do poprawy u osób z chorobami zapalnymi stawów, takimi jak r.z.s czy ch.z.s. Małe dawki kolagenu są skuteczniejsze niż duże dawki.
Tak naprawdę nie ma badań ani potwierdzających skuteczność kolagenu w postaci kremów przeciwzmarszczkowych, ani zaprzeczających ich działaniu. Może to prowadzić do nadużyć ze strony producentów kosmetyków, którzy będą nas przekonywać, że ich produkty działają. Z drugiej strony istnieją niejednoznaczne doniesienia o skuteczności kolagenu podawanego drogą doustną. Preparaty kolagenu posiadają obecnie status kosmetyków lub suplementów diety. Nie są lekami. Ich zaletą jest praktycznie brak działań ubocznych nawet podczas długotrwałego stosowania.
Piśmiennictwo:
1. Houck. Induction of Collagenolytic and Proteolytic Activities by AntiInflammatory Drugs in the Skin and Fibroblasts. „Biochemical Pharmacology”. 17, s. 2081–2090, 1968
2. Biochemia, pod red. Victora L. Davidsona i Donalda B. Sittmana. Elsevier Urban&Partner, 2002.
3. Blow, Nathan, 2009. "Cell culture: building a better matrix". Nature Methods 6: 619–622
4. Hulmes, D. J.,1992. "The collagen superfamily—diverse structures and assemblies". Essays Biochem 27: 49–67
5. Szpak, Paul, 2011. "Fish bone chemistry and ultrastructure: implications for taphonomy and stable isotope analysis". Journal of Archaeological Science 38: 3358–3372
Źródło:
https://www.youtube.com/watch?v=viTH56CTaCA
