|
Henryk S. Różański
Łuszczyca - Psoriasis etiologia, objawy i przebieg,
leczenie dawne i współczesne leki
przeciwłuszczycowe - Antipsoriatica Okres
przedwojenny i lata 50 XX wieku Od dawna
wiedziano, że łuszczyca jest trudna do wyleczenia. W dawnej medycynie
wykorzystywano do leczenia chorób proste związki chemiczne i pierwiastki,
najczęściej pochodzenia naturalnego lub uzyskane w prostych syntezach. Zupełny brak znajomości
etiopatogenezy łuszczycy i skromny asortyment preparatów leczniczych
uniemożliwiał ogólne lub też przyczynowe leczenie łuszczycy. W leczeniu łuszczycy wykorzystywano głównie preparaty zewnętrzne
oparte na kwasie salicylowym, fenolu krystalicznym, rezorcynie, dziegciu (np.
brzozowy, bukowy, sosnowy), związkach rtęci, ołowiu, siarce, kwasie
pirogalusowym (pochodny fenolu), ichtiolu, bizmucie, balsamie peruwiańskim i
cynku. Wykorzystywano także niektóre barwniki, np. gencjanę, fuksynę. Substancje
te wchodziły w skład rozmaitych preparatów złożonych, np. Pasta Lassara,
Pigmentum Castellani, Unguentum Wilkinsoni, Liquor Carbonis detergens (smoła
pogazowa + nalewka mydlnicowa). Opis większości tych leków oraz sposób ich
stosowania można znaleźć na stronie: http://rozanski.ch/antisepticum2002.htm Wykorzystywano
również wodne i alkoholowe wyciągi z brzozy, nagietka i łopianu: nalewkę,
sok, napar, odwar, wyciągi olejowe. Psoriasis – zmiany na
kolanie Przykłady
dawnych receptur oficjalnych: Rp. 1. Maść
dziegciowo-salicylowa Ol. Rusci,
czyli Pix Betulae (dziegieć brzozowy) - 10% Ac. salicylici
(kwas salicylowy) – 5% Saponis
viridis, czyli mydło potasowe zielone – 20% Vaselini
(wazelina) et Lanolini (lanolina) ad (do) 100% D.S. Maść
wcierać 2 razy dz. w zmiany skórne. Rp. 2. Olej
salicylowy. Acidi
salicylici - 5-10 g Ol. Ricini
(olej rycynowy) – ad (do) 100 g M.f.sol.
(mieszać do rozpuszczenia i uzyskania roztworu). D.S. Wcierać w
skórę owłosioną ze zmianami łuszczycowymi. Rp. 3. Maść z
kwasem pirogalusowym. Acidi salicylici – 5 g solve in Ol. Ricini q.s. (rozpuścić w oleju
rycynowym) Ol. Rusci
(dziegieć brzozowy) - 5 g Acidi
pyrogallici (kwas pirogalusowy) – 5 g Vaselini flavi
(wazelina żółta) – do 100 g M.f.ung.
Mieszać do uzyskania maści. D.S. maść
wcierać 2-3 razy dz. w zmiany łuszczycowe. Rp. 4. Płyn
salicylowo-dziegciowy. Acidi salicylici – 2 g Liq. Carbonis deterg. (smoła=dziegieć z węgla
kamiennego+nalewka z mydłoki lub mydlnicy) – 5-8 g Ol. Ricini
(olej rycynowy) – 1-2 g Spir.vini 95% -
ad (do) 100 g M.f.sol.
Mieszać do uzyskania roztworu. D.S. Wcierać w
skórę owłosioną ze zmianami łuszczycowymi. Rp. 5. Maść
salicylowa Ac. salicylici
5-8 g Solve in Ol. Ricini (rozpuścić w oleju rycynowym) Vaselini flavi – ad (do) 100 g M.f.ung.
Mieszać do uzyskania maści. D.S. Maść
wcierać w zmiany łuszczycowe. Rp. 6. Maść
salicylowo-dziegciowo-siarkowa. Ac. salicylici – 5 g Solve in. Ol. Ricini q.s. (rozpuścić w oleju
rycynowym) Liq. Carbonis
deterg. 5-10 g (dziegieć ze węgla kamiennego z dodatkiem nalewki saponinowej) Sulfuris ppti
(siarka strącona) – 5 g Vaselini flavi
– do 100 g M.f.ung.
Ucierać do uzyskania maści. D.S. Maść
wcierać po oczyszczeniu zmian łuszczycowych olejem salicylowym. Rp. 7. Maść
rtęciowa Hydrargyri ppti
albi (amidochlorek rtęci) – 5-10 g Adipis suillae
(smalec) ad 100 g M.f.ung. Utrzeć
maść. D.S. Smarować zmiany łuszczycowe na skórze
owłosionej po uprzednim oczyszczeniu ich olejem salicylowym. Rp. 8. Oliwa
salicylowa Ac. salicylici
– 10% Ol. Ricini
- 20% Ol. Olivar. (oliwa z oliwek) ad (do) 100 g M.f.sol.
Mieszać do uzyskania roztworu. D.S. Do
przemywania zmian łuszczycowych. Wykorzystywano
także promienie Roentgena (X), naświetlając międzykręgowe zwoje sympatyczne w
odcinku lędźwiowym i piersiowym (międzyłopatkowym). Stosowano napięcie 70 kV,
filtr 0,5-1 mm Al. Chorego naświetlano 4 razy po 200 R co 7-10 dni. Psoriasis – zmiany na
powiekach W terapii
łuszczycy wykorzystywano preparaty arsenu, które cieszyły się dużym wówczas
powodzeniem (do lat 30 XX wieku). Preparaty arsenowe podawano na skórę oraz
podskórnie. W przypadku łuszczycy rzadziej arsen podawano doustnie (doustna
arsenoterapia była praktykowana w innych chorobach). Arsenoterapia polegała na podawaniu acidum
arsenicosum (bezwodnik arsenawy; synonimy: Arseni trioxidum = trójtlenek
arsenu, arsenicum = arszenik). |
Dokument i
receptury chronione prawami autorskimi
Serwis
luskiewnik
Poznań
2000-2004