Właściwości lecznicze wybranych związków - dr Różański opracowanie

[adampupka]

Właściwości lecznicze wybranych związków naturalnych
i półsyntetycznych

dr Henryk St. Różański

Spis Treści

Metionina
Cholina
Betaina
Carnitine (karnityna), Levocarnitine(lewokarnityna)
Kwas liponowy - Thioctic acid
Tryptofan
Witamina B15 (B17) – kwas pangamowy (Pangamicacid)
Pyłek kwiatowy (pszczeli)
Tran - Oleum Morrhuae seu Oleum Jecoris Aselli
Sitosterole
Sylimaryna
Olej z rekina – Oleum Piscium
Koenzym Q10
Sinice
Wybrani przedstawiciele sinic
Właściwości toksykologiczne sinic
Właściwości farmakologiczne sinicy Spirulina

Metionina
Właściwości biochemiczne metioniny
Metionina (Met., M), czyli kwas (+)-2-amino-4-(metylotio)-masłowy (C5H11NO2S, kwas L-alfa-amino-gamma-metylo-tiomasłowy) jest niezbędnym aminokwasem siarkowym (aminokwas egzogenny).
Człowiek dorosły potrzebuje 20 mg metioniny na kg masy ciała na dobę, czyli około 1,5 g metioniny do dobę.
Metionina jest niezbędna do translacji, czyli syntezy białek. Metionina jest pierwszym przyłączanym aminokwasem podczas budowania łańcucha polipeptydowego.
Formą aktywną metabolicznie jest S-adenozylometionina. W tej formie jest dostarczycielem grup metylowych (donor grup -CH3). Grupy metylowe są przenoszone na związki aminowe przy udziale enzymów – metylotransferaz. Metionina uczestniczy w detoksykacji, czyli odtruwaniu organizmu. Reguluje proces keratynizacji naskórka, włosów i paznokci.
S-adenozylometionina powstaje w cyklu aktywnego metylu. Gdy oddaje grupę metylową przekształca się w S-adenozylohomocysteinę. Grupa adenozylowa jest odczepiana od S-adenozylohomocysteiny, przez co powstaje homocysteina. Metylotransferaza homocysteinowa metyluje homocysteinę dzięki czemupowstaje metionina. Z udziałem ATP metionina jest aktywowana do
S-adenozylometioniny. Uwolnione zostają przy tym trzy grupy fosforanowe. Do procesu niezbędna jest witamina B12 (cyjanokobalamina), która wchodzi w skład metylotransferaz.
Metionina jest potrzebna do syntezy kwasów nukleinowych, choliny, betainy glicynowej, fosforanu kreatyny i adrenaliny. Zwiększa syntezę glutationu. Glutation jest to gamma-glutamylo-cysteinyloglicyna. W formie zredukowanej, dzięki wolnej grupie tiolowej służy do redukcji nadtlenków. Wyłapuje reaktywne czynniki elektrofilowe ochraniając komórki przed uszkodzeniem ze strony toksyn. Glutation umożliwia usuwanie z ustroju związków azotowych i chlorowcopochodnych toksyn.  Na przykład często zażywany lek przeciwbólowy paracetamol jest metabolizowany do hepatotoksycznego (hepar – wątroba, hepatotoksyna – substancja toksyczna dla wątroby, substancja uszkadzająca wątrobę) N-acetylo-para-benzochinonu. Toksyna ta jest przyłączana w wątrobie do glutationu. Nadmierne lub długotrwałe podawanie tej grupy leków (paracetamol, czyli 4’hydroksyacetanilid), przy równoczesnej małej podaży metioniny w pokarmie - powoduje zużycie glutationu zawartego w ustroju, co z kolei jest przyczyną uszkodzenia (martwicy) wątroby. Dlatego konieczne jest podawanie wraz z paracetamolem metioniny. Metionina jest wykorzystywana do syntezy glutationu.

Właściwości lecznicze metioniny
Metionina działa odtruwająco, lipotropowo, przeciwzapalnie, przeciwalergicznie, żółciotwóczo, żółciopędnie i przeciwkamiczo. Zakwaszając mocz i żółć zapobiega wytrącaniu się złogów w drogach moczowych i żółciowych, ponadto zapobiega ich zakażeniu. Działa ochronnie na miąższ wątroby i nerek. Zwiększa syntezę kreatyny w mięśniach zwiększając wydolność fizyczną ustroju.
Metionina hamuje wydzielanie łoju, zakwasza wydzieliny skórne działając porzeciwtrądzikowo. Przyśpiesza wzrost włosów i paznokci oraz regenerację skóry, kości i chrząstek. Wzbudza też wyraźnie procesy regeneracji tkanki łącznej.
Reguluje stężenie lipidów we krwi i tkankach, działa przeciwmiażdżycowo.
Usuwa szkodliwe nadtlenki i metale ciężkie z ustroju. Działa przeciwhistaminowo przez przyśpieszenie katabolizmu i wydalania histaminy.
Wraz z selenem wywiera działanie przeciwdepresyjne.
Wzmaga działanie litu, antybiotyków i sulfonamidów.
Pokarmy bogate w metioninę Brukselka, brokuły, szpinak, groch, fasola, ryby, mięso.

Zastosowanie metioniny
W Polsce metionina jest stosowana w leczeniu i zapobieganiu uszkodzeń wątroby. Podawana jest więc przy marskości i stłuszczeniu wątroby, przy zatruciach lekami hepatotoksycznymi, alkoholem, amoniakiem. Zalecana jest także do profilaktyki i leczenia kamicy żółciowej oraz moczowej.
Za granicą metionina jest stosowana w leczeniu chorób alergicznych, choroby Parkinsona, w leczeniu zakażeń układu moczowego i żółciowego, w leczeniu depresji, chorób włosów, paznokci i skóry. Zalecana jest w cukrzycy, miażdżycy i podczas terapii sulfonamidami oraz antybiotykami. Jest też popularnym środkiem zwiększającym wydolność fizyczną. Poprzez aktywację niektórych neurotransmiterów metionina może pobudzać psychicznie i usprawniać procesy myślowe (asocjacyjne = kojarzeniowe). Dlatego zalecana jest przy osłabieniu i dla osób w wieku podeszłym.

Dawkowanie metioniny
Metioninę należy podawać w dawce 1-5 g/dobę, najlepiej 2 razy dz. przez długi okres – kilku miesięcy lub lat. Jeżeli planowana jest dłuższa terapia najlepiej stosować metioninę w dawce 500-800 mg/dobę. W zatruciach podaje się 2,5 g metioniny co 4 godziny, wraz z witaminą C (500 mg).
W depresji, chorobie Parkinsona i w chorobach wieku podeszłego należy kojarzyć metioninę z witaminą B6.
W trądziku przewlekłym, w chorobach włosów i paznokci (łamliwość, plamki, rozdwajanie, wypadanie) – 500 mg 2 razy dz. przez co najmniej 6 miesięcy.
Metionina należy do głównych leków w terapii trądziku odwróconego (acneinversa), trądzików kosmetycznych (acne cosmetica), trądziku węglowodorowego (acne naphtica), trądziku sterydowego (acne steroidea) trądzików zawodowych (np. chlorowy – chloracne, acne chlorine seu acnechlorea, smołowy pixacne = acne pyrolea = oil acne, seu acne pyrolei, flurowyacne fluorica), trądziku polekowego (acne medicamenta).

Synergizm farmakologiczny
Selen, witamina B6, B12, witamina E, witamina F, kwas foliowy, miedź, sylimaryna, cholina, zioła żółciopędne i lipotropowe, zioła moczopędne, odtruwające , przeciwzapalne, przeciwalergiczne, odżywcze i odkażające drogi moczowe oraz układ żółciowy.

Przeciwwskazania
Metioniny nie należy podawać przy wirusowym zapaleniu wątroby, bowiem istnieją logiczne podstawy teoretyczne, iż metionina może zwiększać syntezę składników białkowych i nukleinowych wirusa.
Nie podawać przy kwasicy metabolicznej.

Preparaty
W Polsce są dostępne:
Methiovit (Polfa Warszawa) – tabl. powl. – preparat złożony zawierający 100 mg metioniny w 1 tabletce, ponadto cholinę, witaminy B1, B2, B6, B12, pantotenian wapnia, kwas foliowy, wit. PP i witaminę E.
Acimethin (GRY) – tabl. powl. 500 mg.
Lobamine-Cysteine (Pierre Fabre) – kaps. 350 mg metioniny i 150 mg cysteiny.

Cholina
(glukonian, orotan, winian, stearynian, chlorek i cytrynian choliny)
Cholina jest to wodorotlenek beta-hydroksyetylotrimetyloamoniowy, pochodna N-trimetylowa etanolaminy (amina biogenna powstająca z seryny po dekarboksylacji). Wchodzi w skład lecytyny. Dawca grup metylowych, substrat do syntezy metioniny i acetylocholiny (neuroprzekaźnika). Składnik
Cholina działa lipotropowo, żółciotwórczo, przeciwmiażdżycowo, odtruwająco i ochronnie na miąższ wątroby.

Wskazania:
Stany zapalne wątroby, miażdżyca, kamica żółciowa, stłuszczenie i marskość wątroby (profilaktyka, leczenie), łuszczyca, zatrucia, trądzik sterydowy, trądzik kosmetyczny, trądzik polekowy, trądzik androgenny, trądzik zawodowy, stany zapalne nabłonków, demencja starcza, atonia jelit i pęcherza moczowego.
Dawkowanie: 800-1000 mg/dobę. Niekiedy dawkę zwiększa się do 2 g/24 h. Wyższe dawki są jednak już bezsensowne.

Preparaty:
Neurotropan (Phönix) – amp. (300,2 mg cytrynianu choliny) – dożylnie.
Geriatrie-Mulsin (Mucos) – emulsja we flakonach po 100 i 200 ml (5 ml zawiera 400 mg chlorku choliny) z dodatkiem witamin.
W Polsce popularnym preparatem zawierającym cholinę (100 mg) i metioninę (100 mg) oraz witaminy z grupy B jest Methiovit – tabl. powl.

Betaina
Betainy są to czwartorzędowe amoniowe sole aminokwasów, czyli produkty N-metylacji.  Należą tutaj betaina buraczana, cholina, kreatyna. Niektóre z nich mają zdolność oddawania grup metylowych do różnych reakcji, podobnie jak metionina.
Betaina buraczana (trimetyloglicyna, trimethylglycine) działa żółciopędnie, lipotropowo i ochronnie na miąższ wątroby. Efektywnie wspomaga detoksykację, czyli odtruwanie organizmu. Preparaty zawierające betainę buraczaną zalecane są w terapii zatruć, zaburzeń w wydzielaniu i przepływie żółci, przy zakażeniach i stanach zapalnych wątroby. Zapobiega marskości i stłuszczeniu wątroby. Działa przeciwmiażdżycowo. Korzystnie działa w leczeniu trądziku sterydowego i różowatego. Normalizuje odczyn soku żołądkowego, pobudza perystaltykę jelit, przyśpiesza trawienie pokarmu i wchłanianie mleczka pokarmowego z jelit do krwi.

Wskazania:
Przewlekłe stany zapalne wątroby i pęcherzyka żółciowego, miażdżyca, zatrucia, choroby włosów i skóry, zaburzenia przemian tłuszczowców.

Dawkowanie:
1-2 g/dobę, w stanach ciężkich – do 3 g/dobę, przez kilka miesięcy. Nie wykazuje działań ubocznych.

Preparaty:
Citrate de betaine effervescent UPSA – tabl. mus. 2 g cytryniany betainy;
Flacar (Schwabe) – torebki z granulatem 2,5 g, z dodatkiem sorbitolu.

Carnitine (karnityna), 
Levocarnitine(lewokarnityna)
Carnitine (karnityna) jest to maślan L-3-hydroksy-4-trimetylo-amonu znajduje się w otoczce mitochondrialnej i zapewnia transport grup acylowych przez wewnętrzną błonę mitochondrium. Katabolizm kwasów tłuszczowych (beta-oksydacja) prowadzi do utlenienia długołancuchowych kwasów tłuszczowych. Kwasy tłuszczowe przekształcane są w pochodne w formie acyloCoA. Wewnętrzna błona mitochondrium (dawna nazwa chondriozomów) nie przepuszcza długołańcuchowe pochodne w formie acylo-CoA. Transport taki jest możliwy dopiero po uprzednim związaniu z karnityną. Reakcja sprzegania jest katalizowana przez transferazę karnitynową I. Polega to na usunięciu CoA (koenzymu A) i wstawieniu w jego miejsce karnityny. Translokazakarnityna/acylokarnityna przenosi powstałą acylokarnityną przez błonę mitochondrium do matriks mitochondrium (macierzy mitochondrialnej). W matrix cząsteczki karnitynysą uwalniane, grupa acylowa jest ponownie przenoszona na CoA. Tę część procesu katalizuje acetylotransferaza karnitynowa II.
Sam proces beta-oksydacji ma na celu utlenienie kwasów tłuszczowych i wytworzenie energii w postaci ATP. Nadmiar acetyloCoA powstający podczas beta-oksydacji jest przekształcany w acetooctan i D-3-hydroksymaślan. Związki te mogą być zużyte do uzyskania energii dla mózgu w stanie cukrzycy i głodu.
Karnityna jest wiec niezbędna do przemian biochemicznych zapewniających stały dopływ energii. Jest także konieczna do prawidłowego przebiegu spermatogenezy (proces powstawania plemników). Brak karnityny powoduje miopatie i nagromadzenie lipidów wewnątrz komórek. Objawia się to zaburzeniami synchronizacji skurczu mięśni szkieletowych i zaburzeniami czynności mięśnia sercowego.  Karnityna zwiększa wydolność fizyczną i psychiczną, zwiększa ruchliwość i przeżywalność plemników.

Wskazania:
Osłabienie mięśni, mała żywotność plemników, niedobory karnityny, zaburzenia przemian lipidowych, stłuszczenie narządów miąższowych.

Dawkowanie:
Levocarnitine, Carnitine: średnio 1 g/dobę. W celach leczniczych 50 mg/kg masy ciała/dobę przez 1 miesiąc.  Domięśniowo lub dożylnie 25-50 mg/kg masy ciała/24 h.

Preparaty:
Bio-Karnityna (Pharma Nord) – kaps. 250 mg
L-Carn (Sigma-Tau) – amp. 1000 mg/5 ml; roztwór doustny (10 ml/1 g), Carnitor – tabl. 330 mg, syrop (10 ml/1 g), amp. 2,5 ml I 5 ml (1 ml/200 mg)
Carnitene Sigma-Tau – tabl. do ssania 1000 mg, amp. 1000 mg/5 ml, roztwór doustny 10 ml/1 g.

Kwas liponowy - Thioctic acid
Kwas liponowy jest kwasem 6,8-ditiooktanowym, koenzymem przenoszącym protony
i elektrony, współdziałając z oksydoreduktazami. W komórkach kwas liponowywystępuje
w formie utlenionej i zredukowanej, zależnie od potencjału oksydoredukcyjnego. Uczestniczy w oksydacyjnej dekarboksylacji alfa-ketokwasów i w przemianie kwasu pirogronowego do octanu oraz CO2.
Bierze udział w procesach detoksykacji dzięki grupie SH. Posiada właściwości moczopędne, przeciwcukrzycowe, przeciwmiażdżycowe i ochronne dla narządów miąższowych. Przyśpiesza utlenianie glukozy, zwiększa zapasy glikogenu w wątrobie, obniża stężenie lipidów we krwi. Zwiększa wydolność fizyczną i psychiczną.

Wskazania: stany zapalne wątroby, kamica żółciowa, cukrzyca, zatrucia, osłabienie mięśni, zaburzenia koncentracji, polineuropatia cukrzycowa, otyłość, miażdżyca, trądzik zawodowy, trądzik polekowy, trądzik sterydowy, trądzik różowaty.

Dawkowanie:
Dożylnie 300 (400)-600 mg/dobę (powoli) przez 1 miesiąc; doustnie 300-600 mg dziennie w 2 dawkach (rano i wieczorem), przez 1-3 miesiące.

Preparaty:
Thiogamma (Wörwag) kaps. i tabl. 200 i 300 mg, tabletki 600 mg, amp. 300 mg/10 ml i 600 mg/20 ml;
Fenint (Pharmacia&Upjohn) tabl. powl. 300 i 600 mg, amp. 300 mg/12 ml i 600 mg/24 ml;
Thioctacid (Asta Medica) tabl. powl. 200, 300 i 600 mg.

Timonacic = Tymonacyk
Timonacic, czyli tioprolina, kwas tiazolidyno-4-karboksylowy jest metabolizowany do cysteiny.
Cysteina jest to kwas (L(+)alfa-amino-beta-tiopropionowy, aminokwas siarkowy, który powstaje w ustroju z seryny i metioniny. Wchodzi w skład białek włosów, naskórka, paznokci (białko keratyna) i glutationu. Glutation umożliwia detoksykację (nukleofilowyodtruwacz). W organizmie z cystyny powstaje kwas cysteinowy, tauryna i aktywny siarczan. Siarczany umożliwiają wydalanie z ustroju wielu metabolitów zbędnych i toksycznych (z moczem). Dekarboksylacja cysteiny prowadzi do powstania cysteaminy, która jest składnikiem koenzymu A. Tauryna powstaje w wyniku dekarboksylacji kwasu cysteinowego i wchodzi w skład żółci, ponadto  występuje w trombocytach.

Działa lipotropowo: przeciwmiażdżycowo, obniża stężenie lipidów we krwi, chroni wątrobę, nerki i serce przed stłuszczeniem. Działa żółciopędnie, rozkurczowo, ochronnie na miąższ wątroby. Wątrobę ochrania przez szkodliwymi czynnikami wirusowymi, bakteryjnymi, metalami ciężkimi, węglowodorami i lekami. Wywiera wpływ przeciwtrądzikowy, poprawia strukturę i pobudza wzrost oraz regenerację naskórka, włosów i paznokci. Posiada właściwości przeciwtrądzikowe i przeciwłuszczycowe.

Wskazania:
Stany zapalne i zakażenia wątroby, dyskinezy dróg żółciowych, kamica żółciowa, trądzik, łuszczyca, miażdżyca, wypadanie i rozdwajanie końcówek włosów, łamliwość paznokci, zatrucia.

Dawkowanie:
100 mg 2 razy dziennie.

Preparaty:
Hepacom (Sanofi-Synthelabo) – tabl. 100 mg;
Heparegen (Jelfa,Drossapharm)) – tabl. 100 mg.

Tryptofan
Tryptofan jest to niezbędny, egzogenny, ketotwórczy aminokwas – kwas L-alfa-amino-beta-indolopropionowy, C11H12N2O2. Tryptofan jest przekształcany (dekarboksylacja, hydroksylacja) do neurotransmitera – serotoniny (5-hydroksytryptaminy). Niedobór serotoniny powoduje depresję.  Dlatego też w grupie leków przeciwdepresyjnych znalazł się ten aminokwas, ponadto prekursory i pochodne tryptofanu oraz serotoniny. Największa koncentracja serotoniny u człowieka występuje w mózgowiu, przewodzie pokarmowym i w trombocytach. Roślinami bogatymi w tryptofan są banany,
Podczas katabolizmu tryptofanu powstaje kwas indolooctowy i kwas acetooctowy wydalany z potem i moczem.  Okres półtrwania wynosi 14-16 godzin. Kwas askorbinowy i pirydoksyna wykazują synergizm farmakologiczny i biochemiczny z tryptofanem.
Działanie farmakologiczne jest uwarunkowane wzrostem stężenia serotoniny w tkankach: przeciwdepresyjne, zwiększające ukrwienie mięśni szkieletowych, zwiększające ukrwienie skóry, zwiększa pojemność wyrzutową serca, początkowo spadek ciśnienia krwi, potem krótkotrwały wzrost ciśnienia i ponowny spadek z równoczesnym rozszerzeniem naczyń mięśni szkieletowych. Kurczy żyły, zwiększa perystaltykę jelita cienkiego, hamuje ruchy robaczkowe jelita grubego i skurcze żołądka, hamuje wydzielanie soku żołądkowego, ale pobudza wydzielanie śluzu żołądkowego. Zwiększa wrażliwość receptorów czuciowych. Spowalnia reakcje ruchowe i myślowe.
W terapii depresji tryptofan jest często kojarzony z lekami przeciwdepresyjnymi.

Wskazania:
Stany stresowe, bezsenność, depresja, terapie odwykowe u alkoholików, przewlekłe trądziki na tle stresu, nadmierne pobudzenie  w okresie przedmiesiączkowym i w trakcie menopauzy.
Tryptofan podawany dodatkowo (w formie preparatów) - obniża wydolność fizyczną i psychiczną, ale równocześnie powoduje uczucie odprężenia i wewnętrznego uspokojenia.

Dawkowanie:
500-3000 mg/dobę.

Przeciwwskazania:
sklerodermia, kierowanie pojazdami mechanicznymi, rzadkoskurcz, nowotwory, hipoglikemia (nadmiernie obniżone stężenie glukozy we krwi), zażywanie hormonów sterydowych i leków antykoncepcyjnych hormonalnych, ciąża, laktacja. Nie podawać osobom uczącym się i których codzienna praca wymaga koncentracji uwagi oraz szybkiej reakcji na zagrożenie.
Tryptofan podawany w dużych dawkach uszkadza układ nerwowy i może przyczyniać się do indukcji nowotworów pęcherza moczowego. Może być podawany przez 2-3 miesiące, po czym należy zrobić przerwę 30 dniową i w razie potrzeby kurację powtórzyć.

Preparaty:
Optimax (Merck) – tabl. 500 mg;
Kalma (Anpharm) – tabl. 500 mg.

cd...

[adampupka]

Witamina B15 (B17) – kwas pangamowy (Pangamicacid)
Kwas pangamowy nazywany jest także witaminą B15 lub B17.  Został wyizolowany w 1951 roku przez Ernesta Krebsa.  Ta witamina staje się obecnie coraz bardziej popularna na całym świecie. Szczególnie szeroko w lecznictwie jest wykorzystywana od lat sześćdziesiątych w krajach byłego Związku Radzieckiego. W Polsce mało znana i rzadko zalecana. W wielu krajach zwrócono na nią uwagę z powodów właściwości dopingujących fizycznie i psychicznie. Różnice w opisywanej skuteczności witaminy B15 były spowodowane małą czystością chemiczną stosowanych preparatów. Sam kwas pangamowy był często z powodu wadliwej technologii niszczony, zanieczyszczany lub zmieniany pod względem chemicznym, co negatywnie odbijało się na jego późniejszych właściwościach farmakologicznych.
Pod względem chemicznym jest to N,N-dimetyloglicyna (DMG). Należy do witamin rozpuszczalnych w wodzie.
Podobnie jak metionina jest donorem grup metylowych w przemianach związków aminowych. Przyśpiesza utlenianie glukozy w komórkach i uzyskiwanie energii w procesie oddychania wewnątrzkomórkowego. Jest włączana do przemian metioniny i homocysteiny. Pobudza syntezę fosfokreatyny. Po podaniu doustnym ulega wchłonięciu z jelit do układu wrotnego w ciągu 0,5-1 godziny. Jest metabolizowana w wątrobie. Przekształcana jest do monometyloglicyny, sarkozyny mięśniowej (CH3NHCH2COOH, czyli N-metyloglicyny) i glicyny. Metabolity są transportowane następnie do innych komórek ciała, w tym do układu nerwowego. Aminokwas glicyna jest nie tylko składnikiem białek, jest również neurotransmiterem hamującym (mediatorem) w centralnym układzie nerwowym.
Witamina B15 nasila nie tylko utlenianie glukozy, ale również lipidów, obniża stężenie cholesterolu we krwi, rozszerza naczynia krwionośne, poprawia ukrwienie mięśni oraz innych tkanek. Pobudza angiogenezę (powstawanie naczyń krwionośnych). Nasilaoddychanie w neuronach, przez co pobudza psychicznie. Przyśpiesza katabolizm kwasu mlekowego powstającego podczas pracy mięśni. Dzięki pobudzaniu procesów oksydacyjnych i tlenowych przemian kwasu mlekowego zapobiega przedwczesnemu męczeniu się mięśni. Poprzez zwiększenie ukrwienia mięśni i nasilenia syntezy ATP powoduje zwiększenie wydolności fizycznej.
Zwiększa też produkcję żółci i detoksykację, czyli odtruwanie organizmu. Przyśpiesza wydalanie toksyn azotowych, węglowodorowych, sterydowych i metali ciężkich. Nasiladziałanie sulfonamidów i antybiotyków.
Kwas pangamowy poprzez glicynę wywiera wpływ przeciwdrgawkowy. Glicyna bowiemhamuje neurony ruchowe rdzenia kręgowego. Dlatego witamina B15 powinna być zalecana wszystkim osobom cierpiącym na drżenie mięśni (np. choroba Parkinsona) oraz padaczkę.  Witamina B15 usuwa także nadmierne drżenie mięśni spowodowane stresem i podnieceniem nerwowym. Strychnina znosi działanie kwasu pangamowego i zwiększa drżenie oraz napięcie mięśniowe. Dlatego kwasu pangamowego nie należy łączyć z preparatami strychninowymi lub o podobnym mechanizmie działania. Strychnina blokuje receptory glicynowe w komórkach.
Przy dłuższym zażywaniu kwasu pangamowego widoczne ogólne wzmocnienie i pobudzenie organizmu pod względem fizycznym i psychicznym. Organizm odporny jest na przemęczenie, poprawia się krążenie obwodowe, sercowe i mózgowe. Wyraźnie wzrasta aktywność mięśnia sercowego.  Usprawnieniu ulegają procesy myślowe, człowiek staje się bardziej otwarty, śmiały i rozmowny. Dlatego w wielu krajach witamina B15 zalecana jest również w terapii autyzmu, demencji starczej, miażdżycy i gapowatości starczej.
W literaturze rosyjskiej opisano szereg eksperymentów związanych z podawaniem kwasu pangamowego kosmonautom i sportowcom.
Kwas pangamowy działa ochronnie na miąższ wątroby, zapobiegając stłuszczeniu
i marskości. Wywiera wpływ przeciwzapalny i lipotropowy. Pobudza regenerację tkanki łącznej, mięśniowej, chrzęstnej, nabłonków, włosów i paznokci.  Działa też immunostymulująco i pobudza uwalnianie hormonów.
Wskazania: przewlekłe choroby włosów i skóry (np. trądzik, łuszczyca, dermatozy, wyprysk, piodermia), otyłość, miażdżyca, choroba wieńcowa, zaburzenia krążenia mózgowego, schorzenia objawiające się drżeniem mięśni, kamica żółciowa i moczowa, cukrzyca, depresja, ogólne osłabienie, zaburzenia kojarzenia, niska zdolność regeneracji tkanek, nadciśnienie, zespół sinych i zimnych kończyn, blednica, zawroty głowy i szum w uszach w wieku podeszłym, choroby zakaźne (bakteryjne i grzybicze), autyzm, zatrucia, obniżona odporność na choroby, alergia, dyskinezy dróg żółciowych i jelit, .

Dawkowanie:
witamina B15 jest podawana doustnie w dawce 100-200 mg/dobę.
Wykazuje synergizm z tranem, olejem z rekina, koenzymem Q10, karotenem, fitosterolami (sitosterole), witaminą F, witaminą B12, kwasem foliowym, witaminą B6, E, A, H i sylimaryną.
W Polsce można kupić preparat
Calgam = Кальгам (Ufa Wita) – draż. 50 mg (Сalciiраngamas – pangamian wapnia).

Pyłek kwiatowy (pszczeli) –
właściwości lecznicze i zastosowanie
Forma handlowa: granulki w słoikach lub torebkach, pyłek granulowany – zapach i smak kwaskowato-miodowo-woskowy.
Dostępny: sklepy zielarskie, sklepy ze zdrową żywnością.

Skład chemiczny: cukrowce (dekstryna, sacharoza), aminy biogenne, aminokwasy (głównie walina, lizyna, tryptofan, fenyloalanina, metionina, leucyna, izoleucyna, kwas asparaginowy, glutamina, histydyna, treonina, cystyna), peptydy, enzymy (inwertaza, amyalaza, fosfataza, katalazy), witamina B1 (tiamina), B2 (ryboflawina), B6 (pirydoksyna), kwas foliowy, kwas nikotynowy (witamina PP), witamina E (tokoferol), witamina K (fitochinon), witamina C (kwas askorbinowy), witamina H (biotyna), prowitamina A (karotenoidy), kwas fumarowy, kwas bursztynowy, tłuszcze, flawonoidy (hesperydyna), tójterpeny, biopierwiastki (np. kadm, wofram, selen, wanad, miedź).

Działanie lecznicze: przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, antyseptyczne, odżywcze, wzmacniające, pobudzające procesy regeneracji, immunostymulujące, żółciopędne, przeciwzapalne, przeciwwysiękowe, ochronne dla witaminy C i wzmacniające oraz przedłużające jej działanie działanie, przeciwmiażdżycowe, moczopędne, przeciwdepresyjne, odtruwające, przeciwalergiczne. Zapobiega zawałom i chorobie wieńcowej. Reguluje gospodarkę lipidową, trawienie i wydalanie. Zapobiega chorobom gruczołu krokowego. Działa psychotonicznie, czyli pobudza procesy myślowe i percepcję wrażeń wzrokowych oraz słuchowych.

Wskazania: wszystkie choroby skóry (w tym łuszczyca, trądziki), osłabiona odporność na choroby, zakażenia wirusami, bakteriami i grzybami, stany zapalne zatok przynosowych, trudności w koncentracji i uczeniu się, osłabienie fizyczne i psychiczne, choroba wieńcowa, stany pozawałowe, plamice, stany zapalne naczyniówki, rogówki i spojówki, choroby gruczołu krokowego, zapalenie przydatków, przewlekle stany zapalne gardła i oskrzeli, stany zapalne układu moczowego, wypadanie włosów, zmiany troficzne paznokci, trudno gojące się rany i owrzodzenia.

Działania niepożądane: zgaga, przejściowe bóle brzucha jeżeli pyłek zostanie spożyty na czczo, bezsenność (w razie spożycia dużej dawki przed snem), w razie przedawkowania nadmierne pobudzenie psychiczne.

Dawkowanie: 1-3 łyżeczki pyłku 2 razy dziennie (rano i w popołudniu), jednakże nie spożywać przed snem. Popić ciepłym mlekiem z miodem lub ciepłą herbatą. Nie popijać gorącymi płynami. W leczeniu chorób serca i skóry preparat należy zażywać minimum 3-4 miesięcy. W długotrwałej (wielomiesięcznej) terapii proponuję zażywać pyłek 1 raz dziennie rano po 2 łyżeczki.
Synergizm farmakologiczny z pyłkiem pszczelim: zioła bogate we flawonoidy, zioła pobudzające psychicznie i fizycznie (np. dziurawiec, arnika, miłorząb, iglica, buk, ruta, nostrzyk, kasztanowiec, kozieradka, aminek, arcydzięgiel, imbir, szafran, przęśl, kulczyba wronie oko, stroiczka), tran, witamina FF, olej z rekina, lecytyna, witamina B6, witamina B15 (kwas pangamowy), witamina B12, kwas foliowy, koffeina, teobromina, efedryna, kamfora, olejki eteryczne, miód, sitosterole.
Synergizm farmakologiczny polega na wzajemnym potęgowaniu swojego działania przez równocześnie zażywane leki. Leki synergistyczne wydłużają i wzmacniają swoje działanie, zwiększają wzajemnie swoją dostępność i nasilają wychwytywanie leku przez receptory docelowe. Niektóre ochraniają się przed utlenieniem. Leki synergistyczne uzupełniają (poszerzają) też zakres swojego działania.
 
Przykładowe zestawy pobudzające psychicznie i fizycznie, kardiotonizujące, ułatwiające koncentrację i kojarzenie, zwiększające wydolność fizyczną i psychiczną.
Rp. 1.
Nalewka (sok) z dziurawca – 30 ml
Nalewka z arniki – 30 ml
Nalewka z miłorzębu – 30 ml
Cardiol C – 30 ml
Krople miętowe – 5 ml
Olejek Geranium – 10 kropli
Miód spadziowy – 50 ml
Składniki wymieszać. Zażywać 1-2 razy dz. po 15 ml (1 łyżka stołowa). Równocześnie zażyć 2 łyżeczki pyłku pszczelego. Popić ciepłą herbatą lub mlekiem z miodem.
Wskazania: nagłe osłabienie, brak koncentracji, omdlenie, rekonwalescencja, miażdżyca, trudności w zapamiętywaniu, depresja, zawroty głowy, zaburzenia krążenia obwodowego.
                       
Rp. 2.
 Preparat naturalny psychotoniczny (ułatwia myślenie, kojarzenie, zwiększa percepcję wrażeń), poprawiający krążenie mózgowe i wieńcowe, pobudzający mięsień sercowy i ośrodek oddechowy.
Nalewka arnikowa – 30 ml
Nalewka dziurawcowa – 20 ml
Cardiol C  lub cardiamid-coffein – 10 ml
Nalewka z miłorzębu – 20 ml
Spirytus kamforowy – 5 ml
Glukoza – 4 łyżki
Miód – 30 ml
Olejek anyżowy – 5 kropli
Składniki wymieszać starannie. Zażywać 1-2 razy dz. po 15 ml. W razie nadmiernego pobudzenia dawkę zmniejszyć. Równocześnie zażyć 2 łyżeczki pyłku pszczelego 1-2 razy dz., popić ciepłą herbatą lub mlekiem z miodem.
Wskazania: omdlenia, osłabienie, kołatanie serca, brak koncentracji, trudności w zapamiętywaniu, depresja, ból brzucha, nieżyty gardła, krtani i oskrzeli, nieżyt zatok obocznych nosa, zaburzenia krążenia mózgowego i w kończynach, zawroty głowy, szum w uszach.
 
Przykładowy zestaw do leczenia między innymi chorób skóry i depresji:
Rp. 3.
Ziele nostrzyka – 1 cz.
Kwiat, kora lub gałązki kasztanowca – 1 cz.
Kwiat lub ziele arniki – 1 cz.
Korzeń łopianu – 2 cz.
Nasiona kozieradki – 1 cz.
Ziele nawłoci – 1 cz.
Ziele glistnika – 2 cz.
Zioła wymieszać. 1 łyżka mieszanki na szklankę wody – zagotować i od razu odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 2 razy dz. po ½ szklanki. Równocześnie zażywać pyłek pszczeli – 2 łyżeczki 1-2 razy dz. popić ciepłym wywarem.
Wskazania: wszelkie choroby skóry, zatrucia, zaparcia, zaburzenia trawienne, bóle brzucha, wyczerpanie nerwowe, osłabienie, zaburzenia krążenia mózgowego, wieńcowego i w kończynach, alergia, przewlekłe stany zapalne błon śluzowych.

Tran - Oleum Morrhuae seu Oleum Jecoris Aselli
Forma handlowa: płyn oleisty jasnożółty otrzymywany z wątroby dorszów, o zapachu i smaku rybim.
Dostępny: apteki, sklepy zielarskie, sklepy ze zdrową żywnością.

Skład chemiczny: estry glicerolowe nienasycownych kwasów tłuszczowych, np. kwasu eikozapentaenowego i dokozaheksaenowego, ponadto kwasy tłuszczowe nasycone i ich estry (mirystycynowy, palmitynowy), witaminę A - akseroftol (minimum 800 jednostek międzynarodowych w 1 g), witaminę E - tokoferol, witaminę D - kalcyferol (min. 80 jednostek w 1 g), jod, selen, brom, estry i ketony o właściwościach antybiotycznych. Wartość energetyczna 15 ml tranu – 130 cal.
Tran pozbawiany składników aromatycznych nie posiada tych samych właściwości leczniczych co tran naturalny, a jego rola ogranicza się wówczas do dostarczania witaminy A oraz D.
Działanie tranu: odżywcze, wzmacniające ogólnie (fizycznie i psychicznie), pobudzające procesy regeneracji wszystkich tkanek, przeciwzapalne, żółciopędne, przeciwbakteryjne, przeciwtrądzikowe i przeciwgrzybicze. Hamuje uwalnianie hormonu tyreotropowego, zwiększa wchłanianie wapnia z jelit do krwi, zwiększa mineralizację kości. Pobudza syntezę immunoglobulin, reguluje gospodarkę hormonalną i lipidową ustroju. Przyśpiesza wzrost fibroblastów.

Dawkowanie doustne: 1-2 łyżki 1-2 razy dziennie. Dzieci – 1 łyżka 1-2 razy dziennie.
Wskazania: osłabienie, mała odporność na choroby, profilaktyka kseroftalmii, keratomalacji, hemeralopii i krzywicy, profilaktyka osteoporozy, profilaktyka kamicy żółciowej i moczowej, zapobieganie zahamowaniu wzrostu i rozwoju, wszelkie choroby skóry, błon śluzowych, włosów i paznokci, choroby zakaźne, nadczynność tarczycy, trudno gojące się rany.
Zewnętrznie w stanie nierozcieńczonym lub w formie maści tranowej Unguentum Olei Jecoris Aselli 40% – do smarowania ropni, odleżyn, odmrożeń, oparzeń, odparzeń, ran, owrzodzeń, rozpadlin skórnych, przy stanach zapalnych. Zewnętrznie także do okładów w opatrunkach zmienianych co 8 godzin.
Synergizm farmakologiczny: lecytyna, wapń, fosfor, pirydoksyna, kwas pantotenowy, biotyna, zioła mineralizujące i regenerujące, metaboliczne oraz immunostymulujące.
 
Przykładowy zestaw ziół metabolicznych, wzmacniających fizycznie i psychicznie, odżywczych, odtruwających, mineralizujących i regenerujących organizm:
Rp. 4.
Owoc dzikiej róży – 1 szklanka suszu
Rodzynki suszone – 1 szkl.
Owoc jarzębiny – 1 szkl.
Owoc borówki lub mącznicy – 1 szkl.
Śliwka suszona – 1 szkl.
Imbir w proszku lub kłącze imbiru – 1 szkl.
Owoc jałowca lub gałązki świerku, jodły albo modrzewia – 1 szkl.
Owoc berberysu, rokitnika lub kaliny (można opuścić ten składnik) – 1 szkl.
Figi suszone – 1 szkl.
Glukoza w proszku – 100 g (dostępna w sklepach ze zdrową żywnością i spożywczych)
Suche owoce rozdrobnić (utłuc lub przemielić przez maszynkę do mięsa z dużym sitkiem) i wymieszać z glukozą. 2 łyżki mieszanki zalać 400 ml wody, zagotować, odstawić na 30 minut. Przecedzić. Pić 2-3 razy dz. po 1 szklance. Dodać do smaku miód spadziowy. Równocześnie zażywać tran – 1 łyżka 2 razy dziennie.
Wskazania: zaburzenia przemiany materii, obrzęki, osłabienie fizyczne i psychiczne, osłabienie serca, kamica moczowa i żółciowa, choroby zakaźne, choroby skórne, włosów i błon śluzowych, przeziębienie, choroby alergiczne.

Sitosterole – właściwości lecznicze i zastosowanie
Sitosterole, czyli fotosteryny to tłuszczowce pochodne staranu, wchodzące w skład błon komórkowych roślin, ponadto występują w formie wolnej w cytoplazmie i wakuolach lipidowych, w formie związanej z glikozydami, saponinami, terpenami i lipidami zapasowymi.  Wyróżania się szereg fitosteroli, najpowszechniej występują alfa-, beta- i gamma- sitosterole
Sitosterole należą do naturalnych (pochodzenia roślinnego) substancji antyandrogennych (najczęściej beta-sitosterol), które obniżają stężenie cholesterolu, hamują syntezę androgenów (testosteron), pobudzają regenerację nabłonków, zapobiegają zaczopowaniu ujść gruczołów łojowych i powstawaniu zaskórników (wągrów). Działając lipotropowo, sitosterole zapobiegają stłuszczeniu serca, wątroby i miażdżycy, normalizują wydzielanie łoju i keratynizację (rogowacenie) naskórka. Ponadto wykazują wpływ przeciwzapalny, przeciwwysiękowy, przeciwgorączkowy, przeciwzawałowy, przeciwzakrzepowy i przeciwnowotworowy. Polepszają samopoczucie, wzmagają procesy odpornościowe. Hamują syntezę prostaglandyn. Działają dobroczynnie na włosy i paznokcie zapobiegając ich łamliwości, wypadaniu i rozdwajaniu (wraz z preparatem Methiovit – 2 tabl. 2 razy dz., rano i wieczorem).
Kilka lat temu stosowałem duże dawki sitosteroli w leczeniu różnych trądzików (stany przewlekłe, oporne na antybiotyki) z dobrym skutkiem. W naszym kraju interesujący nas beta- i alfa- sitosterol występuje w preparatach dostępnych bez recepty: Poldanen (Herbapol Poznań) – tabl. powl. (dawka: 2 tabl. 3 razy dz. przez 1 tydzień, następnie 2 tabl. 2 razy dz. przez 4 tygodnie, potem 2 razy dz. po 1 tabl. przez dalsze 4 tygodnie); Prosterol (Herbapol Poznań) – kaps. (stosować jak Poldanen). Doskonały jest również prostatonin (Pharmaton, CH) – kaps. (1 kaps 2 razy dz. przez  4-6 tygodni, potem 1 kaps. Rano przez 4 tygodnie). Preparat Prostagal (Gal Poznań) niestety nie przynosi zadawalających wyników, pomimo, ze producent twierdzi, iż zawiera on 7 mg sitosterolu.
W Polsce sitosterole znane są jako substancje stosowane w leczeniu prostaty (gruczołu krokowego). Jest to spowodowane nielicznymi publikacjami w języku polskim na temat tej grupy związków i słabym zainteresowanie ze strony lekarzy praktyków, a także farmaceutów.

Wskazania: hipercholesterolemia, miażdżyca, choroba wieńcowa, stany pozawałowe, profilaktyka zawałów i zakrzepów, zaburzenia krążenia obwodowego, choroba wieńcowa, alergie, choroby skóry, otyłość, obniżona odporność organizmu na choroby, stany zapalne błon śluzowych, choroby autoimmunologiczne, w tym także cukrzyca i toczeń rumieniowaty, marskość wątroby, stłuszczenie narządów miąższowych, otyłość, zaburzenia hormonalne, zapalenia jajników i jąder, zapalenie przydatków, zaburzenia gospodarki tłuszczowej i cukrowej.
Synergizm farmakologiczny: zioła kardiostymulujące, immunostymulujące, metaboliczne i przeciwzapalne, leki lipotropowe, lecytyna, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, tran, produkty pszczelarskie, odżywki, kortykosteroidy, leki przeciwzapalne i przeciwreumatyczne, leki przeciwzakrzepowe, leki przeciwhistaminowe, glikozydy nasercowe.

cd...

[adampupka]

Sylimaryna
Sylimaryna na skalę przemysłowa jest uzyskiwana z Silybum marianum Gaertn. (Cardus marianus L.), czyli z ostropestu plamistego (Compositate). Roślina występuje w Europie Południowej. Jest znana ziołolecznictwu od starożytności. Stosował ją Dioscorides i Jocobus Theodorus. Zawiera flawonolignany (frakcja sylimaryny – do 4%, a w niej sylibina = silibinin, silychristina = silichristin, silidianina, apigenina, silyhermina, neosilyhermin, siliandrina, deoxysildianin, dehydrosilybina, deoxysilycristina silybonol) olejek eteryczny, aminy biogenne (histamina, tyramina). Kwas stearynowy, kwas pamitynowy, betaina. Preparaty zawierające wyciąg z Silybum są silnymi antyutleniaczami, wymiatają wolne rodniki, neutralizują nadtlenki. Hamują więc procesy starzenia tkanek, zapobiegają nowotworom. Działają silnie lipotropowo, regulują gospodarkę tłuszczową, zapobiegają marskości i stłuszczeniu wątroby oraz nerek, ochraniają wątrobę i nerki przed szkodliwym wpływem wirusów, bakterii, mikotoksyn i fitotoksyn (chronią przed toksycznym uszkodzeniem wątroby i nerek). Sylimaryna wykazuje właściwości ochronne w stosunku do DNA komórkowego. Sylimaryna jest immunomodulatorem. Działa przeciwcukrzycowo i ochronnie na trzustkę. Zapobiega zastojom żółci, zapobiega kamicy żółciowej. Działa przeciwzapalnie, rozkurczowo na miocyty gładkie przewodu pokarmowego oraz żółciotwórczo. Obniża stężenie cholesterolu we krwi, wywiera wpływ przeciwmiażdżycowy. Sylimaryna znosi kolki żółciowe w ciągu 10 minut (140-280 mg jednorazowo).
Zalecana dawka sylimaryny w leczeniu acne - trądzików – 140-280 mg/dobę, łuszczycy psoriasis: 400-600 mg/dobę, w pozostałych chorobach – 70 mg 2 razy dz. przez wiele miesięcy.

Preparaty handlowe: Sylimarol (Herbapol) – draż. 70 mg, Liverin (Aflopa) – tabl. 70 mg, Durasilymarin (Merck dura)– kaps. 175 mg (zawierają 70 mg sylimaryny), kaps. 375 mg (zawierają 150 mg sylimaryny), Lagosa (Woerwag Pharma) – draż. 150 mg.

Wskazania: choroby skórne, choroby trzustki, wątroby i pęcherzyka żółciowego (stany zapalne, niewydolność, zakażenia), zaburzenia trawienia, zaburzenia gospodarki lipidowej i cukrowej, otyłość, miażdżyca, zatrucia.
 

Olej z rekina – Oleum Piscium
Skład chemiczny. Olej z wątroby rekina jest bogaty w alkiloglicerole AGL (eterowe lipidy), metoksypochodne tych związków, skwalen, kwasy tłuszczowe omega 3. W skład alkilogliceroli wchodzą głównie: alkohol chimylowy, alkohol batylowy i alkohol selachylowy.
Działanie farmakologiczne: przeciwnowotworowe, przeciwmiażdżycowe, przeciwzapalne, immunostymulujące, lipotropowe, żółciopędne, pobudzające regenerację, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwtrądzikowe, przeciwłuszczycowe, przeciwzakrzepowe, przeciwzawałowe, odtruwające. Indukuje apoptozę (programowaną śmierć) w komórkach białaczki HLCO, U937, w nowotworach nabłonkowych, gruczołu sutkowego i innych. Normalizuje wydzielanie łoju i keratynizację naskórka. Reguluje gospodarkę hormonalną.  Wzbudza syntezę aktywnych rodników NO i TNF. Pobudza fagocytozę. Hamuje przerzuty nowotworowe. Wzmaga hemocytopoezę. Niszczy maczugowce, paciorkowce, gronkowce i dwoinki.
Wskazania: zatrucia (np. metalami, lekami), przewlekle stany zakażeniowe grzybami, wirusami i bakteriami, choroby zakaźne, choroby skórne oporne na leczenie np. trądziki, łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, toczeń rumieniowaty), nowotwory, obniżona odporność immunologiczna, dychawica oskrzelowa, przewlekle nieżyty układu oddechowego, moczowego i rozrodczego, radio- i chemioterapia, podawanie leków cytotoksycznych. Pomimo immunostymulującego działania lek jest zalecany w chorobach autoimmunologicznych i rzeczywiście przynosi pozytywne efekty terapeutyczne.
Synergizm farmakologiczny: leki (zioła) cytotoksyczne, odtruwające, przeciwnowotworowe, przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne, immunostymulujące, przeciwzapalne, lipotropowe, regenerujące, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, cholina, metionina, lecytyna. Olej z reikna zwiększa skuteczność leczniczą leków przeciwnowotworowych.

Preparaty i dawkowanie: Ecomer (Exposan) – kaps. 250 mg – 2 kaps. 2 razy dziennie. Biomarine 570 (Marinex) – kaps. 2 kaps. 2 razy dziennie.

Koenzym Q10 –
działanie lecznicze i zastosowanie
 Skład chemiczny: 2,3-dimetoksy-5-metylo-6-poli-izoprenylo-benzochinon, czyli ubichinon (ubidecarenone, ubiquinone).
Funkcja w organizmie – przenośnik elektronów w łańcuchu oddechowym. Cząsteczka ubichinonu CoQ przyjmuje 2 elektrony i dwa jony H+ przekształcając się w ubichinol CoQH2. Występuje w mitochondriach. Jest to wymiatacz wolnych rodników i aktywator dehydrogenaz oraz cytochromu. Słabo wchłania się z przewodu pokarmowego. Dobrze rozpuszcza się w tłuszczach. Działanie lecznicze jest widoczne po długotrwałym podawaniu i przy zastosowaniu dużych dawek (100-200 mg/dobę). Pokarmy tłuste zwiększają wchłanianie koenzymu Q i z takim też należy go podawać.

Działanie lecznicze: immunostymulujące, odtruwające, zwiększające wydolność fizyczną i psychiczną, przeciwmiażdżycowe, pobudzające regeneracje tkanek, hamujące syntezę cholesterolu, przeciwłojotokowe, przeciwtrądzikowe. Usuwa wolne rodniki, zapobiega uszkodzeniu DNA. Zwiększa fagocytozę, pobudza aktywność limfocytów NK i T4, pobudza syntezę immunoglobulin G.
Wskazania: osłabienie psychofizyczne, niewydolność krążenia, miastenia, choroby skóry i błon śluzowych, polimiopatie, otyłość, zwyrodnienia mięśnia sercowego, choroba niedokrwienna serca, niemiarowość serca, bezsenność, zawroty głowy, obrzęki, nadciśnienie, miażdżyca, otyłość, depresja, chemioterapia i rentgenoterapia nowotworów, paradontopatia, zatrucia.

Dawkowanie: 50-200 mg/dobę, w leczeniu trądzików – 50-60 mg 2 razy dziennie przez kilka miesięcy.

Preparaty: Koenzym Q (Vitamex) – tabl. 30 mg; Vita Care Q10 (Jemo-Pharm) – kaps. 30, 60 mg, Coenzyme Q10 (Vitaline) – tabl. 25, 60 i 200 mg.
Synergizm farmakologiczny: witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, leki (zioła) przeciwmiażdżycowe, wzmacniające fizycznie i psychicznie, metaboliczne, przeciwbólowe, nasercowe, sitosterole, lecytyna.

Przykładowy zestaw dopingujący fizycznie i wzmacniający psychicznie:
Rp. 5.
Nasiona kozieradki – 1 szkl.
Szafran – 3 łyżki
Imbir w proszku – ½ szkl.
Korzeń arcydzięgla – 1 szkl.
Ziele dziurawca – ½ szkl.
Zioła wymieszać. 2 łyżki na 1 szkl. wody, zagotować, odstawić na 30 minut, przecedzić. Pić 2 razy dz. po ½ szkl. Równocześnie zażywać koenzym Q10 – 50 mg 2 razy dz. i pyłek pszczeli – 2 łyżeczki 2 razy dz.

cd...

[adampupka]

Sinice - Cyanobacteria
Królestwo: Procaryota – bezjądrowe
Podkrólestwo: Eubacteria - eubakterie
Gromada: Sinice – Cyanobacteria = Schizophyta
 Sinice były dawniej włączane do glonów Algae, gdzie stanowiły klasę Cyanophyceae. Istniały także układy taksonomiczne, gdzie sinice stanowiły typ w grupie plechowce jednokomórkowe Protophyta, Thallophyta (rośliny niższe) oraz takie, gdzie Cyanophyceae były klasą w gromadzie Schizophyta (rozprątki).
Sinice są to organizmy bezjądrowe, samożywne (autotroficzne), jednokomórkowe, wielokomórkowe i kolonijne. Należą do prokariontów gram-ujemnych. Ściana komórkowa sinic zbudowana jest z pektyn, celulozy, ksylozy, kwasu muraminowego (mureina), pochodnych kwasu uronowego i galaktozy. Na powierzchni ściany komórkowej sinic występuje często otoczka śluzowa zapobiegająca wysychaniu i umożliwiająca organizowanie kolonii.
Zespoły komórek sinicowych otoczonych śluzem noszą nazwę cenobii (liczba pojedyncza – cenobium, liczba mnoga – cenobia). Śluz może być zorganizowany w grube pochewki, w których mieszczą się nitkowate ciała sinic.
Sinice liczą około 2000 gatunków. Żyją w wodach słodkich, morskich i w źródłach solankowych. Wiele sinic żyje w symbiozie z glonami, grzybami, roślinami zarodnikowymi i nasiennymi. Mają zdolność wiązania wolnego azotu z powietrza. Wraz z grzybami tworzą porosty. Sinice żyją także na powierzchni wilgotnej gleby, wilgotnych skał, na korze drzew. Niektóre egzystują w przestworach międzykomórkowych glonów, paproci, mszaków i nasiennych roślin wodnych oraz lądowych (np. u Gunnera = przeplin).
Pierwotniaki Protista wchodzące w symbiozę z sinicami: Cyanophora paradoxa, Paulinella chromatophora.
Szczetnice Echiurida wchodzące w symbiozę z sinicami: Bonellia fuliginosa  Kedosoma gogoshimense.
Sagowce Cycadopsida wchodzące w symbiozę z sinicami: Cycas, Zamia.
Protoplast sinic można podzielić na dwie strefy zróżnicowane w obrazie mikroskopowym. Zewnętrzna strefa protoplastu to chromaplazma (chromatoplazma). W chromaplazmieznajdują się tylakoidy (poprawnie ujmując są to lamelle, czyli błonowe, spłaszczone woreczki; tylakoidy to wyżej uorganizowane struktury, występujące u eukariontów) zawierające barwniki: chlorofil a, c-fikocyjaninę, c-fikoerytrynę, karotenoidy i ksantofile. Do tylakoidów z barwnikami przylegają fikobilisomy, zawierające fikobliproteiny. Fikoblisomy przekazują energię z pochłoniętego światła do fotosystemu II. Adaptacja chromatyczna sinic polega na zmianie stosunków ilościowych barwników fotosyntetycznych, w zależności od barwy padającego światła.
Materiałem zapasowym sinic jest kwas poli-beta-hydroksymasłowy, glikogen (dawniej skrobia sinicowa), lipidy i cyjanoficyna. Cyjanoficyna jest związkiem azotowym, zawiera asparaginian i argininę. W chromaplazmie znajdują się także karboksysomy, zawierające karboksylazę rybulozo-1,5-bifosforanową. Karboksylaza ta włącza CO2 do rybulozo-bi-fosforanutworząc 2 cząsteczki kwasu 3-fosfoglicerynowego.
Wakuole powietrzne służą do czasowego przechowywania gazów (np. tlenu, dwutlenku węgla, azotu, siarkowodoru), ponadto zapewniają unoszenie się sinic na powierzchni wód. Wakuole gazowe wpływają na wewnątrzkomórkowe ciśnienie. Dzięki temu sinice mogą opadać na dno zbiorników lub wypływać do górnych poziomów zbiorników wodnych.
Centralna część komórki to centroplazma, w której mieści się nukleoid z genami. Sinice nie mają jądra komórkowego. Nie zawierają histonów typowych dla chromosomów eukariocytów.
Heterocysty – komórki silnie załamujące światło w mikroskopie, większe od pozostałych komórek, o grubych ścianach komórkowych i mniej wysycone barwnikami. W heterocystach zachodzi wiązanie wolnego azotu z powietrza. Zawierają one fotosystem I, enzym nitrogenazę (do wiązania azotu; dzięki temu enzymowi powstają nitrozwiązki i związki amoniowe) oraz cyjanoficynę. W heterocystach odbywa się cykliczna fosforylacja i regeneracja ATP. Dawniej heterocysty uważano za komórki puste i uczestniczące w rozmnażaniu (hormogonii). W heterocystach panuje środowisko beztlenowe niezbędne do przeprowadzenia nitryfikacji.
Oscillatoria mają zdolność przeprowadzania fotosyntezy w warunkach beztlenowych. Donorem elektronów jest siarkowodór.
 
Pod względem morfologicznym sinice można podzielić na:
1. Sinice chrookokalne – komórki sinic są kuliste lub pałeczkowate, żyją pojedynczo lub w koloniach. Należą tutaj: Gleocapsa, Gleothece, Gleobacter, Synechococcus =Anacystis.
2. Sinice pleurokapsularne – sinice jednokomórkowe, często żyjące w koloniach, mające zdolność tworzenia beocytów. Beocyty to drobne potomne komórki powstające w wyniku wielokrotnego podziału protoplastu macierzystego. Służą do rozmnażania.  Jakiś czas beocyty są otoczone wspólną ścianą komórkową i otoczką śluzową. Po pewnym czasie ściana pęka uwalniając beocyty, z których każda jest zdolna do samodzielnego wzrostu i rozwoju. Tutaj należy Myxosarcina, Pleurocapsa, Dermocarpa.
3. Sinice nitkowate nie mające zdolności tworzenia heterocyst. Tutaj należy Lyngbya, Plectonema, Spirulina, Oscillatoria.
4. Sinice nitkowate mające zdolność tworzenia heterocyst. Są to sinice wielokomórkowe i kolonijne. Należą tutaj: Calothrix, Anabaena, Nostoc, Cylindrospermum.
 
Sinice rozmnażają się za pomocą endospor, egzospor i przez hormogonię. Endospory powstają w wyniku podziału komórki macierzystej, która pełni wówczas rolę sporangium. Po pęknięciu ściany komórkowej nowo powstałe drobne komórki zostają uwolnione. Beocyty można również zaliczyć do endospor.
Egzospory powstają po uprzednim otwarciu komórki i sukcesywnych podziałach protoplastu. Komórki potomne są na bieżąco uwalniane z otwartej dzielącej się komórki.
Hormogonia polega na wytwarzaniu śluzowych rozdzielaczy, np. w kształcie dwuwklęsłej soczewki, między stykającymi się komórkami ciała sinicy. Dzięki tym rozdzielaczom ciało sinicy ulega fragmentacji na odcinki zdolne do samodzielnego wzrostu i rozwoju.
Akinety są przetrwalnikami sinic, np. u Cylindrospermum i Anabaena.
Niektóre sinice mają zdolność pełzania po stałym podłożu, np. Oscillatoria.
Sinice są organizmami bardzo starymi, żyjącymi już w prekambrze. Wiele złóż ropy naftowej powstało z masy martwych sinic (np. rodzaju Gleocapsomorpha). Sinice weszły w endosymbiozę z eukariocytami dając początek niektórym organellom (np. chloroplasty, mitochondria).
 
Systematyka sinic Cyanobacteria
Obecnie gromada Cyanobacteria obejmuje klasę Cyanophyceae, która została podzielna na dwa rzędy: Chroococcales i Nostocales.
Rząd: Chroococcales obejmuje rodzaje:
- Achroonema
- Aphanothece
- Chroococcus
- Coelosphaerium
- Eucapsis
- Gomphosphaeria
- Merismopedia
- Microcystis
 
Rząd: Nostocales obejmuje następujące rodziny:
- Oscillatoriaceae, a w niej rodzaje:
Anabaena
Aphanizomenon
Calothrix
Lyngbya
Nostoc
Oscillatoria
Pseudoanabaena
Spirulina
- Rivulariaceae, a w niej rodzaj:
Rivularia
- Scytonemataceae, a w niej rodzaje:
Scytonema
Tolypothrix
- Stigonemataceae, a w niej rodzaj:
Stigonema
Wybrani przedstawiciele sinic Cyanobacteria

1. Gleocapsa minor – jednokomórkowa i kolonijna sinica żyjąca na wilgotnych podłożach i w płytkich zbiornikach, gdzie tworzy śluzowate kłaczkowate agregaty sinawej lub niebieskawo-zielonej barwy. Komórki są jajowate, kuliste lub pałeczkowate. Rozmnaża się przez podział komórek. Należy do rzędu Chroococcales.
 
2. Nostoc /trzęsidło/ – sinica nitkowata z rzędu Hormogonales (lub obecnie do rzędu Nostocales) ze śluzowatymi otoczkami (pochewki). Żyje w wodach słodkich i na wilgotnych podłożach. Tworzy heterocysty i śluzowe rozdzielacze fragmentujące nitkowate ciało na odcinki potomne (hormogonia).
 
3. Oscillatoria /drgalnica) należy do rzędu Hormogonales. Ciało tej sinicy jest spłaszczone, wydłużone, złożone z szeregowo ułożonych komórek dyskowatych. Rozmnaża się przez hormogonia. Przednia część ciała wykonuje wahadłowe ruchy. Tylny koniec ciała jest wygięty. Drgalnica wytwarza osłonki śluzowe. Ma barwę niebiesko-zieloną. Żyje w wodach słodkich.
 
4. Rivularia – sinice o ciele silnie wydłużonym, spłaszczonym, złożonym z dyskowatych komórek. Na tylnym końcu tasiemkowate ciało ulega zwężeniu. Tasiemkowate ciała są otoczone pochewkami śluzowymi, które zlepiają się bocznymi ścianami tworząc kolonię. Żyją w wodach słodkich i morskich. W wodach morskich trzymają się raczej brzegu i ujść rzek. Wiąże wolny azot. Przykładowe gatunki: Rivularia bullata Berk.= Calothrix crustacea, Rivularia atra Roth, Rivularia dura Roth, Rivularia natans Welw., Rivularia bornetianaSetch. Zaliczane do rzędu Hormogonales lub do rzędu Nostocales, zależnie od przyjętego układu taksonomicznego.

6. Spirulina – należy do rzędu Nostocales (lub w innym systemie do rzędu Hormogonales), ciało nitkowate, spiralne. Żyje w wodach słodkich. Obecnie bardzo popularna sinica w biotechnologii. Istnieją hodowle Spirulina dla potrzeb przemysłu spożywczego i farmaceutycznego.
 
7. Lyngbya – sinica toksyczna dla ludzi i zwierząt. Zaklasyfikowana do rzędu Nostocales. Ciało nitkowate. Nie wytwarza heterocyst. Ciało okryte śluzowatą pochewką. Żyją w wodach słodkich i morskich.

8. Anabaena – żyją w wodach słodkich i morskich (np. Anabaena circinalis), na wilgotnych glebach, torfie, torfowiskach, w przestworach międzykomórkowych paproci (np. Azolla). Niektóre są toksyczne dla ludzi i zwierząt. Należą do rzędu Nostocales. Wiąże wolny azot dzięki obecności nitrogenazy w heterocystach. Wzbogaca podłoże w związki azotowe. Wykorzystywana jest do produkcji nawozów naturalnych. Wytwarza heterocysty. Ciało tej sinicy jest wydłużone i zbudowane ze zróżnicowanych strukturalnie i funkcjonalnie komórek ułożonych w paciorek. Zawiera genom kolisty i plazmidy.
 
Właściwości toksykologiczne sinic
Nadmierne występowanie sinic w zbiornikach powoduje deficyt tlenu i światła – czynników niezbędnych do życia innych organizmów wodnych (roślin, zwierząt, pierwotniaków). Nadmierne ilości sinic kolonijnych spowalniają mieszanie się wody z różnych poziomów zbiornika, czyli zaburzają krążenie wody w zbiorniku. Zajmują również miejsce potrzebne do rozwoju roślin i życia zwierząt.
Masowe pojawianie się sinic w wodzie kąpielowej jest również niebezpieczne dla ludzi. Związki barwnikowo-proteinowe sinic wywołują przy kontakcie ze skórą człowieka stan zapalny (rumień), pokrzywkę i wypryski. Pokrzywka może przybrać formę zlewających się pęcherzy. W razie dostania się do oczu sinice wywołują zapalenie spojówek i gałki ocznej.
Spożycie wody zanieczyszczonej sinicami wywołuje rozwolnienie, niekiedy biegunkę krwawą, ponadto ból brzucha, nudności, wymioty, wzdęcia, dłuższy przykurcz miocytów gładkich (kolka). Metabolity wtórne sinic posiadają właściwości neurotoksyczne i hepatotoksyczne. Mogą powodować hemolizę krwi i uszkadzać szpik kostny. Oddziałują także na psychikę zwierząt i człowieka (halucynacje, niepokój, zmiany nastroju). Wywołują drgawki, drżenie, nerwobóle, mięśniobóle, dreszcze, uczucie zimna. Toksycznie działają także osiedlające się w koloniach sinic - bakterie i grzyby oraz ich produkty przemiany materii.
Opisano przypadki śmierci zwierząt pojonych wodą, w której żyły sinice. Śmierć była poprzedzona objawami ze strony układu nerwowego (drgawki,, początkowo pobudzenie psycho-ruchowe, potem oszołomienie i śpiączka).
Analizy wody pitnej i kąpielowe powinny zawsze uwzględniać badania na występowanie sinic. Sinice są bardzo wrażliwe na siarczan miedzi.
Niektóre sinice są jadalne i zupełnie nieszkodliwe, np. spirulina.
 
Właściwości farmakologiczne sinicy Spirulina
 Składnikami aktywnymi Spirulina są: fikocyjanina, polipeptydy, chlorofil, aminokwasy (np. leucyna, izoleucyna, lizyna, fenyloalanina, treonina, walina), kwasy nukleinowe, kwas linolenowy (gamma linolenowy kwas, w tym także kwasy tłuszczowe omega-6), sulfolipidy, polisacharydy, karotenoidy (beta-karoten - 14 mg/10 g ekstraktu spiruliny), ksantofile (miksoksantofil, zeaksantyna, kryptoksantyna, echinenon) witamina B12 (20 ug/10 g ekstraktu spiruliny), sporo związków żelaza, magnezu, wapnia, miedzi, fosforu, selenu.
Skład chemiczny Spirulina:
Cukrowce: od 15 do 25%
Tłuszczowce: od 0,6 do 0,8%
Białkowce: od 55 do 70%
Sole mineralne: od 7 do 13%
 
Spirulina działa przede wszystkim odżywczo, odtruwająco (detoksykacja = detoksyfikacja) i wzmacniająco ogólnie. Działanie farmakologiczne jest wypadkową i sumą działań poszczególnych składników tej sinicy.
Ekstrakty z sinicy Spirulina aktywują limfocyty NK (Natural Killer Cells), które niszczą komórki nowotworowe. Wzmagają wydzielanie interferonu gamma, interleukiny-4, interleukiny-1-beta oraz cytokin. Cytokiny pobudzają proliferację i czynności limfocytów oraz makrofagów tkanki łącznej. Obserwowano remisję nowotworów po podaniu ekstraktu Spirulina. Pod wpływem składników proteinowo-barwnikowych Spirulina następuje stymulacja całego układu odpornościowego ustroju. Zahamowane zostaje uwalnianie histaminy, przez co zmniejszają się wysięki i stany zapalne. Spirulina działa przeciwalergicznie wywierając wpływ przeciwhistaminowy.
Spirulina zawiera antyoksydanty (przeciwutleniacze) i wymiatacze wolnych rodników. Zmniejsza stężenie cholesterolu we krwi, działa przeciwmiażdżycowo.
Spirulina jest obecnie sprzedawana w nowoczesnych formach farmaceutycznych (tabletki doustne, odżywki w proszku). Spirulina wchodzi również w skład wielu kosmetyków. Spirulina w tabletkach zażywana jest w dawce 2-3 g/dobę. Istnieją preparaty złożone zawierające obok ekstraktu ze Spirulina także inne składniki dodatkowe, np. ekstrakt z glonu Chlorella, karnitynę, koenzym Q10, cynk, wapń, selen.